Świerczek Leon Paweł (1900—1980), ksiądz misjonarz, kompozytor, pedagog.
Ur. 24 VI w Żytnej (pow. rybnicki) w rodzinie chłopskiej, był synem Jakuba, wójtażytnej, i Franciszki z domu Świdergoł. Miał czternaścioro rodzeństwa, w tym jedenastu braci, m.in. Karola, gospodarza w Żytnej, Konrada, nauczyciela i inspektora szkolnego, Augustyna, stolarza i kupca, i Wendelina (zob.), oraz trzy siostry. Wszyscy bracia i jedna z sióstr uczestniczyli w r. 1921 w trzecim powstaniu śląskim.
Ś. do r. 1914 uczęszczał do ośmioletniej szkoły niemieckiej w Żytnej. Od 1 X 1915 uczył się w gimnazjum klasycznym w Małym Seminarium Księży Misjonarzy w Nowej Wsi w Krakowie, gdzie m.in. chodził na zajęcia z gry na trąbce i fisharmonii. Od marca 1918 odbywał służbę w armii niemieckiej. Po powrocie w lutym 1919 ukończył Małe Seminarium i uczył się od września t.r. w Seminarium Internum (nowicjat) na Stradomiu w Krakowie. Był tam członkiem chóru i kleryckiej orkiestry, a od siódmej klasy także organistą. Dn. 8 XII 1921 złożył śluby zakonne, podczas których chór pod batutą Bolesława Wallek-Walewskiego wykonał jego pierwszą kompozycję: Vota mea. Po zdaniu 27 VI 1923 z wynikiem celującym matury podjął t.r. studia filozoficzno-teologiczne w Inst. Teologicznym Księży Misjonarzy w Krakowie na Stradomiu. Na łamach czasopisma „Meteor” (1924 nr 6, 1925 nr 1) ogłosił artykuł Śpiew kościelny w zaraniu chrystianizmu aż do pap[ieża] Grzegorza Wielkiego. Dn. 24 VI 1924 objął w Instytucie na Stradomiu dyrygenturę chóru kleryckiego i funkcję kuratora śpiewu; mimo oporu kleryków wprowadził w r. 1925 kanon śpiewów łacińskich „Liber Usualis” oraz nowy sposób interpretacji psalmodii. Dn. 18 X t.r. w kaplicy biskupiej otrzymał subdiakonat, a 20 XII diakonat. Święcenia kapłańskie przyjął 6 VI 1926 w katedrze na Wawelu z rąk arcybp. Adama Stefana Sapiehy; w r. 1927 ukończył studia.
Skierowany pod koniec sierpnia 1927 do pracy w krakowskim Małym Seminarium, uczył tam Ś. języka niemieckiego, a sporadycznie także geografii i liturgiki. Równocześnie prowadził orkiestrę, a także chór chłopięcy, który w l. 1930—5 dał kilka audycji radiowych w kościele stradomskim i studiu Polskiego Radia oraz dwa koncerty w sali kinoteatru «Świt» przy ul. Zwierzynieckiej 1. Uczył także Ś. gry na fortepianie; do jego uczniów należeli m.in.: Karol Mrowiec, Alojzy Niedziela, Józef Pawelczyk i Wincenty Węgrzyn. W r. 1928 opublikował pieśń Święta Marjo, na chór męski z organem (Kr.), pochlebnie zrecenzowaną przez Zdzisława Jachimeckiego, a w r. 1930 Missa ex motivis antiquissimi cantus Bogurodzica, ad tres voces inaequales [cantus, altus, tenor] comitante organo (P.). Od r. 1930 studiował muzykologię na UJ, ale przerwał studia w r. 1932 z powodu otrzymania dodatkowych obowiązków w Małym Seminarium po ks. Józefie Grzelińskim, który wyjechał na misję do Chin. W Krakowie opublikował skomponowane w r. 1933 Dwie pieśni o Janie III Sobieskim na chór męski. Dn. 19 VI 1935 objął funkcję dyrektora Zakładu Wychowawczego im. ks. Kazimierza Siemaszki w Czernej koło Krzeszowic, następnie był od 25 VII 1938 wikariuszem, katechetą szkolnym oraz spowiednikiem sióstr Córek Bożej Miłości i Sióstr Bezhabitowych w Pabianicach.
Po wybuchu drugiej wojny światowej Ś. został 9 XI 1939 aresztowany przez Gestapo i wraz z innymi misjonarzami osadzony w obozie w Radogoszczy pod Łodzią. Po zwolnieniu 13 I 1940 wysiedlono go do Generalnego Gubernatorstwa. Wrócił do Krakowa do klasztoru na Stradomiu, gdzie pełnił funkcję kapelana sióstr miłosierdzia, prowadził chór klerycki i reżyserował przedstawienia kleryków; wykładał także harmonię i uczył muzyki u sióstr benedyktynek w podkrakowskich Staniątkach. Dn. 17 VIII 1941, podczas jazdy na rowerze, został popchnięty przez esesmana i podczas upadku doznał wstrząsu mózgu; przez ponad trzy miesiące był nieprzytomny, a ze skutkami tego wypadku zmagał się do końca życia. Po wojnie ukazały się skomponowane przez niego Łatwe i krótkie preludia na harmonium osnute na tematach nabożnych pieśni (Kr. 1946).
Od r. 1945 kontynuował Ś. studia muzykologiczne na UJ u Jachimeckiego i Józefa Reissa; ukończył je 2 VII 1947 pracą magisterską o życiu i twórczości Wallek-Walewskiego. W tym czasie pełnił obowiązki kapelana w Zakładzie im. Helclów (do 9 X t.r.). Następnie w seminarium w Gorzowie Wpol. pełnił od 13 X funkcje asystenta domu, nauczyciela chorału i liturgii, cenzora ksiąg religijnych i egzaminatora prosynodalnego; w l. 1948—50 był też dyrektorem licealistów mieszkających w seminarium. Z tego czasu pochodzą jego kompozycje na chór mieszany a cappella: Pieśni do Matki Boskiej (P. [1948?]) i Królu nasz Chryste (P. [1948?]). Po 26 IX 1951 wrócił do Krakowa do klasztoru na Stradomiu, gdzie m.in. zastępował organistę i w l. 1952—8 był spowiednikiem kleryków. Z ks. Janem Szycą opracował Śpiewnik Maryjny (W. 1957). Wydał „Śpiewnik kościelny” ks. Jana Siedleckiego, do którego skomponował część melodii (Opole 1959). W Krakowie ukazały się kompozycje Ś-a na fisharmonię lub organy: Akwarele, sześć lirycznych utworów (1959) i Ulubione melodie (1962). Ogłaszał także artykuły o działalności muzycznej Wallek-Walewskiego: Pobyt Bolesława Wallek-Walewskiego w domach Księży Misjonarzy („Meteor” 1960 nr 2, 3) oraz Bolesław Wallek-Walewski (1885—1944). Zarys biograficzny i twórczość religijna („Nasza Przeszłość” R. 18: 1963). W r. 1961 został przeniesiony w charakterze rezydenta do parafii nowowiejskiej w Krakowie i w l. 1962—7 prowadził tam chór sodalicyjny. W Polskim Radiu wystąpił z prelekcjami: 30 lat Krakowskiego Towarzystwa Operowego (8 VI 1966) i Wspomnienie o Bolesławie Wallek-Walewskim (9 IV 1969) w 25. rocznicę jego śmierci. Opublikował monografię Bolesław Wallek-Walewski (Kr. 1975). W l. 1969—76 mieszkał w klasztorze na krakowskim Kleparzu, a ostatnie lata życia spędził w domu dla księży emerytów w Krzeszowicach, gdzie zmarł 17 IX 1980; został pochowany w grobowcu misjonarskim na miejscowym cmentarzu.
Rękopisy ponad stu kompozycji Ś-a, w większości na chór, oraz dokonanych przez niego opracowań różnych utworów, przechowywane są w Arch. Zgromadzenia Księży Misjonarzy na Stradomiu w Krakowie.
Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, Kat. 1996 s. 432; — Chorzępa M., Śp. Ks. Leon Świerczek, „Roczniki Wincentyńskie” T. 2: 1982 nr 1—4 s. 130—2; Kałamarz W., Muzyka u misjonarzy. Wkład Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo w kulturę muzyczną Polski, Kr. 2009 s. 480—2, 530—47, 605—6 (bibliogr.); Kobus Z., Wicerektorzy, w: Diecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne Gorzów Wielkopolski—Paradyż 1947—1997, Red. R. Tomczak, Zielona Góra 1997 s. 116; Oczachowski A., Profesorowie i wykładowcy, tamże s. 151; — Ziółkowski A., Z kroniki żałobnej Zgromadzenia. Ks. Leon Świerczek, „Meteor” 1980 nr 4—5 s. 153—6; — Arch. Pol. Prow. Księży Misjonarzy w Kr.: Teczki personalne, Akta domu Księży Misjonarzy w Kr. na Nowej Wsi; — Internet: www.bibliotekapiosenki.pl, www.encyklo.pl, www. spiewniksiedleckiego.pl.
Wacław Umiński